CDA-lijsttrekker Sybrand Buma wil als hij premier is dat Nederlandse Turken als ze 18 worden kiezen voor ofwel een Nederlands ofwel een Turks paspoort. Dat zei hij in ‘het andere premiersdebat’ met D66-leider Alexander Pechtold in het tv-programma Pauw en Jinek.
“Het gaat mij om te laten zien dat niet Erdogan, maar Nederland over Nederlanders gaat. Ik wil er vanaf dat Erdogan kan zeggen: ‘het zijn mijn onderdanen’. Het feit dat mensen uit Turkije generatie na generatie twee paspoorten hebben dat is het grote probleem. […] Als je 18 wordt dan kies je voor Nederlander of dan kies je voor Turk. Doen we het niet dan hou je dit probleem generatie na generatie.”
Pechtold reageerde al dan niet gespeeld verbaasd en vroeg Buma of dat dan voor alle landen geldt. “Bij voorkeur wel”, zei de CDA-leider. En hoewel Pechtold zelf het woord breekpunt niet in de mond wilde nemen, sloot hij uit dat hij in een kabinet gaat zitten dat een eind gaat maken aan die dubbele paspoorten.
“Het tweede paspoort? We gaan identiteit en nationaliteit terugbrengen tot een papiertje? Ik ga achter mevrouw Jineks paspoort aan? Ik zou wel gek zijn. Natuurlijk niet. Dat zou internationaal ook idioot zijn.”
Pechtold wees er daarbij ook op dat hij trots is op mensen als PvdA-burgemeester Ahmed Aboutaleb die een dubbel paspoort heeft, maar met zijn optreden afgelopen weekend liet zien pal te staan voor de Nederlandse waarden:
"Aboutaleb, iemand met een dubbel paspoort, zei namens ons allemaal tegen een Turkse president: 'Wij nazi's? Mijn stad is gebombardeerd door de nazi's en die vergelijking gaat niet op'. En vervolgens liet hij hier een staaltje rechtstaat en democratie zien. En dat is iemand met een dubbel paspoort en ik ben daar trots op."
Geen breekpunten voor CDA op gevoelige onderwerpen
De kans is heel groot dat het CDA en D66 samen in een kabinet terechtkomen met wie dan ook als premier. De partijen kunnen het op economisch gebied goed vinden, maar als het gaat over onderwerpen als vrijwillig levenseinde en het drugsbeleid dan staan ze lijnrecht tegenover elkaar.
In het debat bleek dat ook weer eens. Buma noemde het 'dom en naïef' om de wietteelt te gaan reguleren zoals D66 wil en is ook tegen het voorstel om mensen van 75 zijn die klaar zijn met leven de kans te bieden er een einde aan te maken.
Maar beide onderwerpen zijn geen breekpunten voor het CDA: "Met mij valt over alles te praten", zei Buma. Dus ook over het voor de christelijke gemeenschap zeer gevoelige vrijwillige levenseinde:
"De vraag is niet voor mij zeg ik nu bij voorbaat nee tegen alles. Ik wil dat debat aan. Natuurlijk wil ik alles bespreken, want ik wil Alexander Pechtold overtuigen van het feit dat ik echt niet geloof dat het goed is om bij een levenseinde dat niet medisch naar een einde gaat en waar je ook de kans hebt om wellicht nog het leven te laten zien en de waarde daarvan naar een voltooid levenseinde te gaan. En die discussie wil ik met u voeren."
D66 wil dit gevoelige onderwerp niet in een coalitie-akkoord regelen, maar wil dat de Tweede Kamer daar hoofdelijk en volgens ieders individiuele geweten over gaat stemmen. Er lijkt een ruime meerderheid te zijn voor het voorstel. Buma wilde niet zeggen of hij akkoord gaat met die constructie, maar werpt ook geen blokkades op.